African Disability Protocol.

Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol) ni mkataba wa kwanza wa haki za binadamu unaoshughulikia ubaguzi unaowakabili watu wenye ulemavu katika nchi za Afrika.

Inapita zaidi ya sheria zilizopo za haki za binadamu za Kiafrika kwa kushughulikia masuala kama vile mila, imani potofu, na ushirikina unaodhuru watu wenye ulemavu. Kwa kutumia mbinu ya kijamii na haki za binadamu , Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol) inatambua uzoefu wa kipekee wa watu wenye ulemavu barani Afrika.

Kuundwa kwake kulisababishwa na ahadi ya Umoja wa Afrika kuhusu haki za watu wenye ulemavu, ambayo ilianza na tamko la Muongo wa Afrika kwa Watu Wenye Ulemavu mwaka 1999.

Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol) kwa Mkataba wa Afrika wa Haki za Binadamu na Watu ilipitishwa na Mkutano wa Wakuu wa Nchi na Serikali za Umoja wa Afrika katika Mkutano wa Thelathini wa Kawaida wa Bunge mnamo Januari 2018 . Hata hivyo, inahitaji uidhinishaji kutoka nchi 15 ili kuanza kutumika.

Kufikia tarehe 29 Nov 2023 – nchi 12 zimeidhinisha kikamilifu na kuweka amana: Angola, Burundi, Cameroon, Kenya, Mali, Msumbiji, Namibia, Niger, Rwanda, Sahrawi Arab Democratic Republic, Afrika Kusini, Uganda.

KWANINI KUUNGA MKONO KUIDHINISHWA KWA ITIFAKI YA MASUALA YA ULEMAVU AFRIKA (AFRICAN DISABILITY PROTOCOL)?

1. Utetezi wa Haki: Itifaki inalenga kulinda na kukuza haki za watu wenye ulemavu barani Afrika. Wanaharakati wanaweza kuhakikisha kwamba itifaki inashughulikia mahitaji yao halisi na wasiwasi walionao.
2. Ukuzaji wa Sera Jumuishi: Wanaharakati wa ulemavu wanaweza kuchangia katika kuunda sera na mifumo jumuishi inayoakisi maisha ya watu wenye ulemavu.
3. Uhamasishaji na Elimu: Wanaharakati wanaweza kuongeza ufahamu kuhusu Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol) na kuelimisha umma na watunga sera juu ya umuhimu wa uidhinishaji wake, na kusaidia kujenga usaidizi mpana.
4. Ufuatiliaji na Utekelezaji : Pindi itifaki itakapoidhinishwa, wanaharakati wanaweza kuchukua jukumu muhimu katika kufuatilia utekelezaji wake, kuiwajibisha serikali, na kuhakikisha kuwa inatekelezwa.
5. Uwezeshaji: Ushirikishwaji katika mchakato wa uidhinishaji huwawezesha watu wenye ulemavu na washirika wao kwa kuwapa jukwaa la kutoa maoni yao na kushawishi sera katika ngazi ya Bara.
6. Mshikamano na Mitandao: Wanaharakati wanaweza kujenga mitandao na kukuza mshikamano miongoni mwa makundi ya kutetea haki za walemavu kote Afrika, kuimarisha harakati na kuimarisha juhudi za pamoja za utetezi.
7. Kuboresha Ubora wa Maisha: Kwa kutetea Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol), wanaharakati wanachangia katika kuunda jamii inayojumuisha zaidi, ambayo inaweza kusababisha kuboreshwa kwa ubora wa maisha na upatikanaji na fursa zaidi.

Wanaharakati wa ulemavu wanaweza kuchukua jukumu muhimu katika kutetea kupitishwa kwa Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol) katika nchi zao
mahususi. Hapa kuna baadhi ya mikakati ambayo wanaweza kutumia:

1. Elimu na Ufahamu:
   Kufanya kampeni za umma ili kuongeza uelewa kuhusu Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol) na umuhimu wake. Kuandaa vipindi vya elimu kwa umma na viongozi wa serikali ili kuonyesha umuhimu wa Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol).
2. Kujenga mashirikiano:
   Jenga ushirikiano na mashirika mengine ya walemavu, vikundi vya haki za binadamu, na mashirika ya kiraia ili kuunda sauti ya umoja, na mtandao ili kupata usaidizi na rasilimali.
3. Shirikiana na Watunga Sera:
   Kutana mara kwa mara na maafisa wa serikali, wabunge, na watunga sera ili kutetea uidhinishaji wa Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol). Tengeneza na sambaza muhtasari wa sera unaoeleza kwa uwazi manufaa ya Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol).
4. Kampeni za Vyombo vya Habari:
   Tumia majukwaa ya kitamaduni na kijamii ili kuendesha kampeni zinazoangazia hadithi binafsi na matokeo mapana ya Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol). Toa taarifa kwa vyombo vya habari ili kuvijulisha vyombo vya habari.
5. Hatua ya Kisheria:
   Fikiria njia za kisheria za kuishawishi serikali ikiwa kuna sheria zilizopo au ahadi za kimataifa zinazounga mkono haki za ulemavu lakini hazitekelezwi.
6. Uhamasishaji wa Umma:
   Yaweza kuwa ni kupanga maandamano ya amani na mikutano ili kuvutia umma na serikali kuhusu suala hilo. Unda na sambaza maombi ya agenda husika ili kukusanya usaidizi wa umma na kuonyesha msaada.
7. Utafiti na Nyaraka:
   Kusanya na kusambaza data kuhusu hali na mahitaji ya watu wenye ulemavu ili kuimarisha agenda maalumu kwa ajili ya kuidhinishwa. Chapisha ripoti zinazoangazia mapungufu katika ulinzi wa sasa wa haki za walemavu.
8. Ufuatiliaji na Uwajibikaji:
   Fuatilia Maendeleo kwa kufuatilia ahadi za serikali na hatua za kuelekea uidhinishaji na utekelezaji wa Itifaki ya masuala ya Ulemavu ya Afrika (African Disability Protocol). Wawajibishe viongozi hadharani kwa ucheleweshaji.
9. Kujenga Uwezo:
   Kutoa mafunzo kwa wanaharakati na viongozi wa jamii. Kuendeleza na kusambaza rasilimali ambazo zinaweza kusaidia watu binafsi na mashirika katika juhudi zao za utetezi.